Artroskopia kolana – na czym polega zabieg i jak długo trwa powrót do zdrowia?

Narządy ruchu, a w szczególności stawy, z uwagi na funkcję, jaką pełnią, są często narażone na różnego rodzaju urazy mechaniczne i zwyrodnienia spowodowane przeciążeniem. W szczególności dotyczy to osób aktywnych fizycznie i czynnie uprawiających sport (np. koszykówkę, piłkę nożną i ręczną, siatkówkę, sporty walki, podnoszenie ciężarów, czy narciarstwo) oraz osób w podeszłym wieku, z nadwagą i otyłych.

Na czym polega artroskopia kolana?
Po wystąpieniu dysfunkcji narządu ruchu zazwyczaj stosuje się czasowe unieruchomienie stawu, podanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz fizykoterapię. Zdarza się jednak, że środki te nie pomagają. W takich przypadkach, po przeprowadzeniu dodatkowych badań w postaci zdjęcia RTG, badania USG, czy rezonansu magnetycznego, lekarz ortopeda może zlecić wykonanie artroskopii diagnostycznej. Pozwala ona dokładnie ocenić struktury stawowe, czyli chrząstki stawowe, rzepki, więzadła, łękotki i błonę maziową. Artroskopia lecznicza umożliwia naprawę uszkodzeń w obrębie stawu, jak np. szycie więzadeł i łękotek, miniscektomię, chondrektomię, mikrofrakturację itp., bez otwierania stawu metodą chirurgiczną.

Wskazania do wykonania zabiegu artroskopii
Podstawowym wskazaniem do wykonania zabiegu są urazy, uszkodzenia struktur stawu kolanowego oraz niestabilność stawu, jego zwyrodnienia i deformacje, a więc: uszkodzenie łękotki, uszkodzenie więzadła krzyżowego, uszkodzenie chrząstki stawowej, zespół bocznego przyparcia rzepki, przerośnięcie fałdy błony maziowej. Artroskopię wykonuje się również w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, nowotworów w obrębie stawu kolanowego, złamań śródstawowych, obecności ciał obcych w kolanie oraz wad wrodzonych. Zabieg przeprowadza się także przed operacyjnym wszczepieniem endoprotezy stawu kolanowego. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule: „Artroskopia kolana – wskazania do wykonania zabiegu i jego przebieg”.

Jak wygląda zabieg artroskopii?
Artroskopia stawu kolanowego jest zabiegiem mało inwazyjnym. Najczęściej przeprowadza się go w znieczuleniu podpajęczynówkowym. W niektórych, bardziej skomplikowanych przypadkach, stosuje się znieczulenie ogólne. Podczas zabiegu wykonuje się małe nacięcia na skórze i torebce stawu kolanowego (ok. 3 do 6 mm), przez które wprowadza się układ optyczny (źródło światła i kamerę) oraz tzw. tor (umożliwia on wkładanie do wnętrza stawu narzędzi endoskopowych oraz podawanie płynów i odsysanie treści maziowych). Dzięki temu można dokładnie obejrzeć i zbadać wnętrze stawu oraz precyzyjnie wykonać niezbędne zabiegi naprawcze. W zależności od modelu artroskopu, końcówki endoskopowe wprowadzane do stawu łączą w sobie od dwóch do kilku torów. Artroskopia diagnostyczna trwa około 30 minut, a lecznicza od jednej do 1,5 godziny.
 

Jak długo trwa powrót do zdrowia?
Po 2 dobach od zabiegu na rany zakładane są szwy i opatrunek oraz dren, przez który odsącza się nadmiar płynu. Szwy zdejmuje się po ok. 7-10 dniach. Ponieważ zabieg artroskopii jest mało inwazyjny i pozwala uniknąć otwierania stawu metodą chirurgiczną, okres rekonwalescencji i powrotu do pełnej sprawności jest niezwykle krótki. Pobyt w szpitalu, czy klinice ogranicza się zazwyczaj do dwóch dni, a sama rehabilitacja przebiega sprawnie i szybko. Przez około tydzień pacjent przyjmuje leki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe. Już w pierwszej dobie po zabiegu można siadać, stawać i chodzić pod opieką rehabilitanta, który pokazuje odpowiednie ćwiczenia i uczy pacjenta prawidłowego chodzenia przy pomocy dwóch kul łokciowych (trzeba z nich korzystać jeszcze przez ok. 2-3 tygodnie). Przez tydzień należy ograniczyć aktywność fizyczną i odciążać staw kolanowy (w przypadku zeszycia łąkotki lub zabiegu na chrząstce i więzadłach, dodatkowo stosuje się czasową stabilizację stawu za pomocą ortezy przez okres około 4 tygodni). Jeśli zabieg artroskopii polegał na rekonstrukcji więzadeł krzyżowych, implantacji łąkotek lub naprawy chrząstki, okres rekonwalescencji może przedłużyć się do 6 miesięcy. Jeśli wystąpi konieczność usunięcia nadmiaru płynu stawowego lub krwiaka, wykonuje się dodatkowo punkcję stawu kolanowego w warunkach ambulatoryjnych (w znieczuleniu miejscowym).

Dzięki artroskopii można uniknąć poważnej operacji chirurgicznej w znieczuleniu ogólnym, która zawsze obarczona jest dużym ryzykiem. Zdecydowana większość pacjentów wybiera więc właśnie zabieg artroskopii.